Tâm thần phân liệt (tên tiếng Anh Schizophrenia) là một bệnh lý rối loạn tâm thần với đặc trưng là sự suy giảm quá trình suy nghĩ cũng như mất dần các phản ứng cảm xúc điển hình và bệnh nhân trở nên tách rời khỏi thực tại.
Cách lựa chọn thuốc trị bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng
BS Nguyễn Anh Tú – GV Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ tại mục tin y dược: “Tâm thần phân liệt có thể chia thành nhiều dạng khác nhau, trong đó có tâm thần phân liệt hoang tưởng với các triệu chứng thường gặp nhất là ảo giác (ảo thanh) và hoang tưởng. Bệnh diễn biến mãn tính, ảnh hưởng đến đời sống tâm lý tình cảm cũng như sinh hoạt hàng ngày. Các triệu chứng hoang tưởng và ảo giác gây ra nhiều rắc rối cho bệnh nhân.”
Việc điều trị bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng là rất cần thiết nhằm kiểm soát các triệu chứng loạn thần cũng như đem lại cho bệnh nhân khả năng tự chăm sóc bản thân cũng như tái hòa nhập cộng đồng.
Điều trị tâm thần phân liệt hoang tưởng
BS Nguyễn Anh Tú – GV Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: “Hoang tưởng tâm thần phân liệt cần điều trị suốt đời, không được phép dừng lại ngay cả khi bệnh nhân cảm thấy đỡ hơn và các triệu chứng đã được đẩy lùi. Tùy theo mức độ triệu chứng của từng bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ quyết định phác đồ điều trị cụ thể theo tình hình”. Các phương pháp được áp dụng rộng rãi ngày nay đối với bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng bao gồm:
– Liệu pháp hóa dược.
– Điều trị tâm lý.
– Điều trị nội trú.
– Electroconvulsive trị liệu (ECT).
– Dạy nghề đào tạo kỹ năng.
Các thuốc thường dùng
– Nhóm thuốc chống loạn thần điển hình (thế hệ đầu tiên).
Nhóm thuốc này có tác dụng kiểm soát các triệu chứng loạn thần bằng cách cân bằng lại các chất trung gian dẫn truyền thần kinh trong não bộ. Thuốc cho hiệu quả quản lý ảo giác và hoang tưởng rất tốt nhưng lại đi kèm với nhiều tác dụng không mong muốn khác, ví dụ giật cơ không tự chủ. Mặc dù khuyết điểm rõ ràng hơn hẳn so với thuốc chống loạn thần thế hệ hai, nhưng đôi khi bởi giá cả của chúng rẻ hơn nhiều nên có thể được cân nhắc bởi việc điều trị là lâu dài.
– Thuốc chống loạn thần không điển hình (thế hệ thứ hai).
Thuốc chống loạn thần thế hệ hai cũng cho tác dụng quản lý ảo giác, hoang tưởng đồng thời giảm nhẹ các triệu chứng khác như thiếu động lực và mất cảm xúc. Nhìn chung nhóm thuốc thế hệ hai ít tác dụng không mong muốn hơn, các tác dụng phụ về thường liên quan trao đổi chất, bao gồm tăng cân, đái tháo đường và mỡ máu.
– Các thuốc khác.
Thuốc chống trầm cảm và thuốc chống lo âu có thể có tác dụng trong một số trường hợp nhất định. Bao gồm bệnh nhân có trầm cảm hoặc lo lắng kích động. Thuốc ổn định tâm trạng cũng được chỉ định trong các trường hợp xâm hại hoặc thù địch.
Bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng là gì?
Lựa chọn thuốc điều trị
Về mặt nguyên tắc, các bác sĩ sẽ ưu tiên những thuốc kiểm soát triệu chứng tốt và ít tác dụng không mong muốn, và với liều tối thiểu có thể. Việc lựa chọn thuốc liên quan đến kinh nghiệm cá nhân của bác sĩ, cũng như tình trạng và đáp ứng thuốc của mỗi bệnh nhân. Các nhóm thuốc nói chung thường mất vài ngày đến vài tuần từ khi sử dụng cho tới khi bắt đầu cải thiện các triệu chứng.
Việc thử nghiệm thuốc có thể là cần thiết. Bệnh nhân có thể phải điều chỉnh liều thuốc, đổi thuốc hoặc kết hợp thuốc nếu thử nghiệm ban đầu không đem lại hiệu quả như mong muốn. Bệnh nhân không được tự ý dừng thuốc hoặc đổi thuốc khi chưa có ý kiến của bác sĩ điều trị. Việc dừng thuốc có thể khiến các triệu chứng bùng phát trở lại nhanh chóng và làm kết quả điều trị trước đó trở nên vô nghĩa.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cân nhắc việc giảm liều hoặc dừng thuốc. Tuy vậy, thay vì dừng thuốc đột ngột thì cần phải giảm liều từ từ chậm rãi để tránh gây ra hội chứng cai.
Lựa chọn thuốc điều trị bệnh
Nguy cơ khi sử dụng thuốc kéo dài
Tất cả thuốc chống loạn thần hay các loại thuốc tâm thần khác đều có nhiều tác dụng không mong muốn nhất định. Hãy chắc chắn rằng hiểu hết tất cả các tác dụng không mong muốn này trước khi sử dụng bất kỳ thuốc nào. Trong trường hợp bạn chưa hiểu rõ về nguy cơ này, hãy nói chuyện với bác sĩ điều trị hoặc dược sĩ.
Ngoài ra, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện các triệu chứng do thuốc cũng là cần thiết. Một số tác dụng phụ có thể kể đến như: đái tháo đường, béo phì, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu…
Thuốc chống loạn thần khi sử dụng cùng các nhóm thuốc khác có thể xảy ra tương tác thuốc và gây nguy hiểm. Hãy báo cho bác sĩ về tất cả các toa thuốc đang sử dụng, kể cả thuốc bổ, vitamin hay thảo dược để tránh những tác hại ngoài ý muốn.
Theo sieuthithuocviet.edu.vn BS Nguyễn Anh Tú – GV Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur
