Đinh hương là dược liệu được sử dụng làm gia vị và điều trị một số bệnh như hôi miệng, tiêu chảy, đau nhức xương khớp, kích thích tiêu hóa… có tác dụng kiện tỳ, bổ thận, giảm đau…
- Tên khoa học: Syzygium aromaticum (L.) Merrill & L. M. Perry. Họ Sim – Myrtaceae
- Tên đồng nghĩa là: Eugenica caryophyllata Thunb.
- Tên khác: đinh hương, đinh tử hương, hùng đinh hương, đinh tử, công đinh hương, chi giải hương…
Đặc điểm thực vật phân bố của đinh hương
Cây nhỡ, cao từ 10-12m, lá hình bầu dục, đầu nhọn, không rụng. Hoa mẫu 4, tập hợp thành xim nhỏ ở đầu cành. Đài mầu đỏ, tồn tại. Tràng màu trắng hồng, rụng khi hoa nở. Đế hoa dài, hình cái đinh.
Đinh hương nguồn gốc ở đảo Moluccas (Indonesia) và được trồng ở các quần đảo Zanziba, Pemba (Tandania), Madagasca. Sản lượng đinh hương ở Tandania chiếm 7/8 sản lượng thế giới.
Trồng trọt và thu hái của đinh hương
Trồng bằng hạt. Hạt lấy từ quả chín và trồng ngay. Khi cây được 4-5 năm có thể thu hoạch. Hái nụ hoa khi hoa bắt đầu ngả màu trắng sang xanh rồi ve hồng. Nếu để nở sau 4 ngày không còn giá trị. Hái bằng tay hoặc dùng sào đạp ở dưới gốc có trải các tấm vải để hứng. Nụ hoa sau khi thu hoạch phải loại cuống (tỷ lệ cuống 17-25%). Phơi khô và đóng gói. Một cây cho từ 3,5-7,0kg đinh hương khô.
Bộ phận dùng của đinh hương
Nụ hoa: Bao gồm phần hình trụ là đế hoa + lá đài và khối hình cầu ở đỉnh bao gồm cánh hoa, bộ nhị và nhuỵ. Đế hoa dài 10-12 mm và đường kính 2-3 mm, màu nâu thẫm có mùi thơm khi thả vào nước phải chìm.
Đặc điểm vi học:
- Vi phẫu: Có nhiều túi tiết tinh dầu trong phần mô mềm của đế hoa.
- Bột: Đặc trưng bởi sợi, túi tiết tinh dầu, tinh thể calci oxalat hình cầu gai, mảnh mạch xoắn, tế bào mô cứng của thành bao phấn, hạt phấn hình tam giác.
- Tinh dầu đinh hương được cất từ nụ hoa, cuống hoa và từ lá. 90-95% tinh dầu đinh hương sản xuất trên thế giới được cất từ lá.
Thành phần hoá học của đinh hương
Nụ hoa có chứa tinh dầu 15-20%, có khi 25%. DĐVN II qui định hàm lượng tinh dầu không dưới 15%.
Tinh dầu đinh hương là chất lỏng màu vàng đến nâu vàng. Thành phần chính của tinh dầu đinh hương là eugenol (78-95%), có khi 98%.
Cuống hoa có chứa 5-6,5% tinh dầu. Tinh dầu có chứa eugenol (83-95%), nhưng hương vị không thơm bằng tinh dầu của nụ hoa.
Lá có chứa 1,6-4,5% tinh dầu. Hàm lượng eugenol trong tinh dầu là 85-93%.
Công dụng chữa bệnh của đinh hương
Nụ hoa đinh hương là 1 vị thuốc được dùng trong cả Tây y và Đông y, có tác dụng kích thích tiêu hoá, sát khuẩn và giảm đau. Dạng dùng: cồn thuốc (cồn kép Melisse, cồn Fioravanti).
Đinh hương là vị thuốc Đông y có tác dụng ấm tỳ vị, giáng nghịch khí, trợ dương, ôn thận, giảm đau, sát khuẩn dùng trong trường hợp tỳ vị hư hàn, nấc, nôn, đau bụng lạnh. Dạng dùng: thuốc sắc, hoàn tán, ngâm rượu.
Đinh hương dùng làm gia vị trong kỹ nghệ thực phẩm. Nhu cầu về đinh hương trên toàn cầu là 4000-5000 tấn/năm.
Tinh dầu Đinh hương dùng trong ngành Dược làm thuốc sát khuẩn, diệt tuỷ răng và chế eugenat kẽm là chất hàn răng tạm thời. Ngoài ra còn dùng trong kỹ nghệ nước hoa, xà phòng và hương liệu, kỹ nghệ pha chế rượu mùi.
Nguồn: sieuthithuocviet.edu.vn
