Thuốc giải biểu là thuốc đông y dùng để đưa tác nhân gây bệnh (phong, hàn, thấp, nhiệt) ra khỏi cơ thể bằng đường mô hôi, khiến bệnh không còn cơ hội phát triển.
Định nghĩa thuốc giải biểu là gì?
Thuốc giải biểu là bài thuốc đông y nổi tiếng từ xa xưa với khả năng làm cho bệnh (Phong, Hàn, Thấp, Nhiệt) không xâm nhập vào bên trong cơ thể (lý) và chữa những chứng bệnh còn ở phần ngoài của cơ thể (biểu chứng).
Không giống như các loại thuốc khác, các vị thuốc trong thuốc giải biểu phần nhiều vị cay có tác dụng phát tán gây ra mồ hôi (phát hãn) do vậy còn gọi là thuốc phát hãn giải biểu hay giải biểu phát hãn.
Phân loại thuốc giải biểu
Với những nguyên nhân gây bệnh như Phong thấp, Phong nhiệt và Phong hàn mà các bậc tiền nhân đã phân chia chúng thành 3 loại chính:
- Thuốc phát tán Phong thấp: Có nhiều vị cay ấm (Tân ôn) cũng có vị tính mát lạnh hoặc tính bình dùng để chữa các chứng bệnh phong thấp kèm thêm hàn, nhiệt khác nhau.
- Thuốc phát tán Phong nhiệt: Đa số vị cay (Tân), tính mát (Lương) nên còn gọi là thuốc Tân lương giải biểu.
- Thuốc phát tán Phong hàn: Đa số vị cay (Tân), tính ấm (Ôn) nên còn gọi là thuốc Tân ôn giải biểu.
Công dụng thuốc giải biểu
Đề cương phương thuốc giải biểu do sieuthithuocviet.edu.vn tìm hiểu thì công dụng của thuốc giải biểu được gói gọn trong các ý chính sau:
- Phát tán giải biểu do ngoại cảm phong hàn, phong nhiệt, phong thấp.
- Giải độc, làm mọc các nốt ban chẩn.
- Chữa ho hen suyển, tức ngực, khó thở.
- Chữa các chứng co cứng các cơ, đau dây thần kinh.
- Lợi niệu, trừ phù thủng.
- Chữa đau các khớp xương.
Lưu ý khi sử dụng thuốc giải biểu
Đối với thuốc đông y này, người bệnh cần nên nhớ những lưu ý sau để sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả nhất:
- Chỉ sử dụng thuốc giải biểu khi Tà còn ở biểu. Trong trường hợp Tà đã vào Lý mà Biểu chứng vẫn còn thì phối hợp với thuốc phần lý hay còn gọi là biểu lý cùng giải.
- Phụ nữ sau khi sinh, trẻ em, người già yếu thì dùng lượng ít và phối ngũ với các thuốc dưỡng Âm, bổ Huyết, ích Khí.
- Vào mùa hè nhiệt độ cao thì dùng lượng ít, mùa đông nhiệt độ thấp dùng lượng cao.
- Không nên dùng lâu do các vị thuốc phát hãn gây ra mồ hôi.
- Khi uống thuốc cho ra mồ hôi, người bệnh nên ăn cháo nóng, uống nóng, đắp chăn, mặc áo ấm để giúp cho việc ra mồ hôi tốt hơn.
Trường hợp tuyệt đối không sử dụng thuốc giải biểu
Thuốc giải biểu cũng có những quy tắc sử dụng riêng, trong đó nghiêm cấm các trường hợp:
- Ra mồ hôi: tự hãn, đạo hãn.
- Tân dịch hao tổn.
- Các mụn nhọt đã vỡ, các nốt ban đã mọc hết, bay đi.
- Sốt do âm hư.
Như vậy, thuốc giải biểu là một trong những loại thuốc đông y có tác dụng hiệu quả trong điều trị bệnh. Tuy vậy, người bệnh cần tuyệt đối sử dụng theo chỉ dẫn của các lương y, danh y để có thể đảm bảo thuốc phát huy công dụng cao nhất.
Bích Nhuần – sieuthithuocviet.edu.vn
