Viêm amidan là căn bệnh rất phổ biến mà hầu như ai cũng ai cũng mắc phải. Thuật ngữ amidan xuất phát từ tiếng Hy lạp cổ nghĩa là hạnh nhân do liên quan đến hình dáng của chúng.
Amidan vùng hầu họng
Vị trí amidan
Amidan cùng họng là tên gọi của hai khối mô lympho nằm hai bên phía sau họng- miệng. Chúng còn được gọi là amidan khẩu cái. Hai amidan lớn này cùng các amidan nhỏ khác hợp thành vòng mô lympho Waldeyer, bao gồm: các amidan mũi- hầu nằm ở phía sai hốc mũi, các amidan vòi, các amidan họng hay khẩu cái và các amidan lưỡi.
Vai trò của amidan hầu họng
Theo tin Y Dược, các amidan vùng hầu họng có chức năng chặn bắt các vi khuẩn, virus và vi nấm có hại xâm nhập vào cơ thể qua đường mũi- miệng, vào tạo kháng thể tạo ra sự đề kháng của cơ thể giống như một sự bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Đến tuổi dậy thì thì chức năng bảo vệ cơ thể qua trung gian miễn dịch sẽ được đảm nhiệm bởi các cơ quan khác như lách, tủy xương.
Vai trò của amidan hầu họng
Khi bị nhiễm khuẩn các amidan hầu họng sưng to lên, kèm các triệu chứng như ngạt mũi, nhiều khi phải thở đường miệng, khò khè, đau họng, khó nuốt, khó ngủ, sưng các hạch cổ và các vấn đề về tai. Khi amidan bị viêm nhiễm kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, vai trò bảo vệ cơ thể không còn nữa và thay vào đó là các đợt viêm nhiễm làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh. Ở trẻ em, viêm amidan có thể gây các biến chứng xa như thấp tim, viêm khớp, viêm thận…
Bệnh viêm amidan mạn tính
Viêm amidan mạn tính có sự khác nhau giữa trẻ em và người lớn.
Viêm amidan mạn tính ở trẻ em
Nguyên nhân gây bệnh sau một rối loạn miễn dịch tại chỗ trong những năm đầu đời và có thể do lạm dụng kháng sinh.
Biểu hiện lâm sàng bằng cơn đau họng lặp đi lặp lại, kéo dài với các hạch bạch huyết sưng to ở cổ, kèm mệt mỏi. Khám thấy họng đỏ, các amidan viêm cứng, có lớp bao màu trắng nhạt hay vàng che phủ, cũng có thể teo hay mềm, nặn ra dịch đục hay mủ. Có các hạch cổ viêm mạn dưới góc hàm. Thử bạch cầu tăng, CRP tăng.
Biến chứng
Tiến triển mạn tính, trẻ chậm lớn và chậm tăng cân, học hành chậm, có các biến chứng toàn thân hay tại chỗ (mũi-xoang, tai, khí-phế quản).
Điều trị
Dùng kháng sinh ít hiệu quả. Điều trị triệt để bằng cắt amiđan.
Viêm amidan mạn tính ở người lớn
Nguyên nhân
Viêm amidan mạn tính ở người lớn có đặc điểm là phản ứng xơ – sẹo quan trọng của các amiđan đi kèm với giảm khối lượng mô lymphô, tuy vậy các amidan cũng có thể tăng kích thước (amidan quá phát) ảnh hưởng đến sự phát âm cũng như giấc ngủ của người bệnh.
Triệu chứng
Các triệu chứng tại chỗ nặng vừa phải: đau họng một bên từng lúc kèm với đau tai, hơi thở hôi, trong đàm có các mảnh như bã đậu hôi thối, cơn ho kích ứng. Không có các dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân. Khám thấy các amiđan nhỏ, bị kẹt giữa các cột trụ, các hốc amiđan đầy bã đậu, sờ nắn thấy các cục xơ sẹo, nhìn thấy các nang vàng nhạt do các hốc bị tắc.
Biến chứng
Diễn biến mạn tính, lành. Tuy vậy có thể bị các biến chứng tại chỗ (ổ áp-xe trong amiđan, viêm tấy quanh amiđan) hoặc toàn thân, và cũng rất kinh điển là cần phát hiện một tổn thương mạn tính của amiđan trong khi xác định một bệnh thận hay một bệnh thấp nhiễm trùng.
Viêm amiđan mạn tính ở người lớn
Điều trị
Dùng kháng sinh ít hiệu quả. Điều trị triệt để bằng cắt amiđan.
Cách phòng bệnh viêm amidan
- Giữ ấm cho phần cổ họng khi trời lạnh.
- Giữ vệ sinh nhà cửa,thường xuyên làm sạch bụi bặm trên các thiết bị điện tử như quạt máy, điều hòa…
- Sử dụng khẩu trang chuyên dụng khi ra ngoài đường hoặc tới những môi trường nhiều khói bụi.
- Điều trị sớm các bệnh về răng miệng, tránh biến chứng gây hại tạo cơ hội cho viêm amidan tái phát.
- Ăn uống khoa học, nghỉ ngơi hợp lý. Hạn chế các thực phẩm có hại cho họng như đồ cay nóng, đồ lạnh, cứng…
- Cắt amidan nếu có chỉ định của bác sĩ. Áp dụng chế độ kiêng cữ, kháng viêm theo yêu cầu đã đề ra.
Nguồn sieuthithuocviet.edu.vn
