Digoxin là thuốc thuộc nhóm glycoside trợ tim, có tác dụng phụ thuộc vào tính nhạy cảm của ATPase ở từng mô nên cần thận trọng trong cách sử dụng thuốc.
Cơ tim là bộ phận nhạy cảm nhất nên khi sử dụng thuốc Digoxin, tim sẽ là có phản ứng đầu tiên. Trong khi đó đây là thuốc nằm trong nhóm thuốc độc bảng A nên dùng liều nhỏ và theo sự chỉ dẫn của bác sĩ để tránh quá liều và tăng độc tính của thuốc.
Digoxin – Cơ chế và tác dụng của thuốc đối với cơ thể
Digoxin là thuốc hệ tim mạch nên có tác dụng chủ yếu trên tim. Các glycosid làm thời gian tâm thu ngắn và mạnh, tâm trương dài ra, nhịp chậm lại nên tim được nghỉ nhiều hơn, máu từ nhĩ vào thất ở thời kỳ tâm trương nhiều hơn, cung lượng tim tăng, nhu cầu ôxy giảm (biểu hiện người bệnh đỡ khó thở, nhịp hô hấp dần trở lại bình thường). Đồng thời thuốc Digoxin làm tăng tính trơ của cơ tim và giảm tính dẫn truyền nội tại nên khi có loạn nhịp nhanh thuốc có thể làm tim đập đều trở lại. Chính vì vậy, thuốc có tác dụng làm tim đập mạnh, chậm và đều.
Theo các Dược sĩ Cao đẳng, đây là loại thuốc được chỉ định trong trường hợp suy tim cung lượng thấp, nhĩ suy tim sung huyết, loạn nhịp tim: rung nhĩ, cuồng động. Tuy nhiên cần thận trọng ở trường hợp có nhịp nhanh xoang không phải là chỉ định của thuốc Digoxin trừ khi có kèm suy tim. Thêm vào đó, do ức chế kênh Na+- K+-ATPase ở màng tế bào ống thận, làm tăng cung lượng tim, làm tăng thải muối và nước gây lợi niệu do vậy thuốc có tác dụng giảm phù do suy tim.
Digoxin có tác dụng lợi niệu nên thuốc gây tăng thải kali máu, do đó cần thận trọng khi dùng cùng các thuốc làm hạ kali như: lợi niệu giảm corticoid, kali, insulin. Cách sử dụng thuốc Digoxin đặc biệt quan trọng, bởi nếu dùng liều cao, thuốc sẽ làm tăng co bóp cơ trơn ở ruột, dạ dày nên có thể gây nôn, đại tiện lỏng. Mặt khác thuốc cũng làm tăng co thắt phế quản, khí, tử cung nên có thể gây sẩy thai. Chính điều này đòi hỏi sự thận trọng hết mức trong cách sử dụng thuốc Digoxin cho phụ nữ đang mang thai. Mặt khác, thuốc kích thích trung tâm gây nôn ở sàn não thất IV và gây một số tác dụng phụ như rối loạn thị giác, nhức đầu, chóng mặt.
Lưu ý quan trong trong sử dụng thuốc Digoxin
Không dùng Digoxin khi nhịp tim dưới 70 lần/phút, block nhĩ thất độ 2, 3; ngoại tâm thu thất do thuốc có tác dụng làm tim đập chậm. Đối với người có hội chứng tiền kích thích (hội chứng Worlf-Parkinson- White) biểu hiện trên điện tim có PQ ngắn (<0,12 giây) dùng digoxin có thể gây xoắn đỉnh, rung thất, ngừng tim.
Đặc biệt không dùng thuốc digoxin trước khi cấy máy tạo nhịp vì các digitalis có thể gây chậm xoang trầm trọng hay block xoang nhĩ sau đó. Làm tăng khả năng nhiễm độc Digoxin khi rối loạn nồng độ các chất điện giải như: magne calci máu cao và kali máu hạ do thuốc gắn nhiều vào cơ tim.
Digoxin hấp thu tốt qua đường uống và tác dụng kéo dài sau 2 giờ và gắn 25-50% vào protein huyết tương nhưng không bền vững nên dễ giải phóng dạng tự do. Thuốc được chuyển hóa thành những chất ít hoặc không có hoạt tính, digoxin chuyển hóa ở gan khoảng 5-10%. Do có tính liên kết tương đối bền ở những mô mà thuốc có ái lực cao như thận, tim, gan, phổi và có chu kỳ thuốc chu kỳ ruột – gan nên thuốc có tính tích lũy trong cơ thể. Do đó bạn nên hạn chế tích lũy thuốc bằng cách điều trị từng đợt, muốn chuyển đổi thuốc khác phải nghỉ ít nhất từ 3-5 ngày.
Người bệnh cần lưu ý đến các vấn đề như có một số loại thuốc tân dược làm tăng nồng độ digoxin trong huyết tương: diltiazem, verapamil, amiodaron, đặc biệt là quinidin. Các thuốc làm giảm hấp thu digoxin như: cholestyramin, kaonin-pectin, neomycin,…
Do Digoxin thuộc nhóm thuốc độc bảng A nên người bệnh nên dùng liều nhỏ và theo sự chỉ dẫn của bác sĩ để tránh quá liều, tăng độc tính của thuốc. Khi dùng bằng đường tiêm nên kết hợp cùng glucose 30%, tiêm tĩnh mạch chậm để tránh ngừng tim đột ngột.
Bích Nhuần: sieuthithuocviet.edu.vn
