Thuốc bách bộ còn có tên gọi khác như dây ba mươi, dây đẹt ác. Bách bộ thuộc họ dây leo, mọc hoang ở khắp nơi , củ được sử dụng để làm thuốc chữa ho.
Đặc điểm cây bách bộ
Cây bách bộ có lá mọc đối xứng, cuống, lá hình trái tim, ở mặt lá có gân chính và 6-8 gân phụ tù cuống đến đầu lá, lộ rõ các gân ngang nhỏ. Hoa bách bộ mọc thành cụm ở kẽ lá gồm 1-2 hoa lớn màu vàng đỏ, bao gồm 4 phiến, nhị có tua ngắn, nang có hạt.
Củ cây bách bộ được sử dụng để làm thuốc, củ càng lâu năm càng có công dụng tốt. Củ được thu hoạch vào đầu đong hoặc đầu xuân khi chồi cây chưa nảy mầm, trước khi thu nên cắt bỏ hết phần thân dây và đào củ lên để rủa sạch rồi phơi khô. Củ có phần đầu trên hơi phình to và thuôn dài xuống bên dưới nhỏ dần, có các xếp vết nhăn teo, rãnh dọc sâu. Chất cứng giòn, ít ngọt, vị đắng, củ có mùi thơm ngát, vỏ ngoài đỏ hoặc nâu sẫm. Đây là vị thuốc thuộc nhóm chỉ khái bình suyễn chữa các chứng ho cho con người rất tốt.
Công dụng của cây bách bộ
Trong y học cổ truyền, bách bộ là vị thuốc đông y có vị ngọt, đắng, không độc, với công dụng nhuận phế, sát trùng, chỉ khái. Cây bách bộ có công dụng trị ho, giun kim, giun đũa…. Có thể áp dụng các bài thuốc chữa bệnh từ cây bách bộ như sau:
Chữa ho cho trẻ em do nhiễm lạnh: lấy 30g bách bộ, ma hoàng 30g, hạnh nhân bỏ vỏ, lấy nhân rồi sao chín và nghiền nhỏ. Sắc lấy nước để hòa với bách bộ và ma hoàng thành viên nhỏ như hạt bồ kết. Sử dụng viên này để uống từ 2-3 viên với nước ấm.
Bách bộ chữa ho không dứt: Sử dụng bách bộ hơ trên lửa để nướng khô, lấy nước ngậm một chút rồi uống.
Các vị thuốc bách bộ
Các chuyên gia y tế tại Cao đẳng Y dược Sài Gòn – Trường CĐ Y Dược Pasteur chia sẻ một bài thuốc hữu ích như sau:
Bách bộ chữa ho do cảm mạo, ngứa họng, ít đờm: Sử dụng bách bộ 16g, kinh giới 12 g, cát cánh 12g rồi sắc để lấy nước uống mỗi ngày một thang và uống liên tục trong 15 ngày.
Chữa ho gà: lấy các vị thuốc bách bộ 12g, cam thảo 4g,bạch tiền 12g, sắc để uống với đường, chia ra làm 3 lần mỗi ngày và uống liên tục 3 – 4 ngày.
Bên cạnh đó bách bộ là một vị thuốc đông Y được sử dụng để tẩy giun rất hiệu quả.
Dùng bách bộ sắc uống khoảng 10g mỗi ngày, đặc biệt nên uống vào lúc sáng sớm, khi đói dạ dày chưa có gì và nên uống liên tục trong 5 ngày mới có tác dụng tẩy giun.
Hoặc sử dụng bách bộ tươi 40g (nếu bách bộ khô lấy khoảng 20g ) sắc với nước 200ml để đun trong nửa giờ và cô đặc lại khoảng còn 30 ml. Dùng nước thuốc để thụt giữ 20 phút liên tục thực hiện trong khoảng thời gian 10-12 ngày là khỏi bệnh giun kim.
Đối với những người tì vị hư nhược không nên sử dụng. Khi dùng bách bộ để điều trị bệnh cần hỏi ý kiến của bác sĩ không tự ý sử dụng thuốc.
Nguồn: Sieuthithuocviet.edu.vn
