Sắt là 1 nguyên tố đóng vai trò trong hoạt động của hầu hết các tế bào trong cơ thể cũng như là thành phần quan trọng của máu, cơ bắp,… Vâỵ nên việc xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh giúp cho việc chẩn đoán các bệnh lý liên quan về thiếu máu thiếu sắt.
- Lựa chọn thực phẩm giúp kiểm soát cân nặng cho người mắc bệnh tuyến giáp
- Bổ sung chất xơ từ trái cây người bệnh đái tháo đường và những điều cần biết
- Thầy thuốc hướng dẫn tự làm 3 vị thuốc nam trị bệnh hữu hiệu
Xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh có vai trò quan trọng
1. Sắt huyết thanh có những vai trò gì?
Theo giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Sắt là chất cần thiết cho cơ thể, được bổ sung qua chế độ ăn uống hàng ngày. Tuy vậy, trong chế độ ăn uống hằng ngày lượng sắt chỉ có thể dung nạp với lượng rất ít (khoảng 10%).
Sắt dung nạp ở dạng muối hay hydroxit của Fe3+. Khi vào cơ thể, hợp chất của sắt sẽ phân ly tạo thành các ion tự do hay kết hợp với chất hữu cơ. Và Fe3+ sẽ bị khử về Fe2+ để quá trình hấp thu dễ dàng hơn.
Khi đưa vào mạch máu Fe2+ lại bị oxy hoá thành Fe3+, sau đó sẽ được gắn với protein đặc hiệu là transferrin và ceruloplasmin, rồi được đưa về tủy xương, tạo ra hemoglobin. Phần còn lại được dự trữ ở dạng ferritin và hemosiderin tại tuỷ xương, gan, ruột.
Sắt đóng vai trò gồm:
- Tham gia quá trình hô hấp tế bào
- Tạo ra hemoglobin, myodglobin vận chuyển oxy đến các tế bào và mô
- Là thành phần enzyme catalase, peroxidase/ cytocrom, Fe-S,…
Ở mỗi người nhu cầu sắt sẽ khác nhau phụ thuộc vào các yếu tố như là: giới tính, lứa tuổi, sự phát triển của cơ thể,… Ở nữ, nhu cầu về sắt có thể thay đổi khi có kinh nguyệt, mang thai, nuôi con nhỏ. Nếu cơ thể không được cung cấp đủ sắt, sắt huyết thanh giảm dần gây ra thiếu sắt thiếu máu. Ngược lại nếu cung cấp dư sắt, làm sắt tích lũy nhiều có thể gây hại cho gan, tim, thận, tuỵ,…
2. Xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh là gì?
Khi muốn kiểm tra lượng sắt trong cơ thể, bác sĩ thường chỉ định làm xét nghiệm định lượng sắt trong huyết thanh. Định lượng sắt huyết thanh sẽ cho bạn biết chỉ số sắt, từ đó biết được có nguy cơ thừa hay thiếu sắt.
Hàm lượng sắt có trong máu có thể thay đổi liên tục trong ngày. Do vậy, khi định lượng sắt huyết thanh thường kết hợp làm với các xét nghiệm sắt khác để xác định chính xác lượng sắt có trong máu. Khi cần đánh giá thêm việc dự trữ sắt hiện tại, bác sĩ có thể chỉ định thêm ferritin.
Ở những người bị thiếu máu, xét nghiệm này giúp tìm ra nguyên nhân gây thiếu sắt hay các bệnh cấp/mạn tính,…
Với người bị ngộ độc sắt, định lượng sắt huyết thanh có thể phân tích chính xác. Bên cạnh đó, xét nghiệm này cũng có ý nghĩa trong việc sàng lọc bệnh Thalasseima
Vì vậy đây là xét nghiệm cần thiết với những trường hợp có các dấu hiệu thiếu/thừa sắt, giúp cho việc chẩn đoán và điều trị.
3. Khi nào chỉ định xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh?
Không phải lúc nào xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh cũng được chỉ định, mà chỉ khi có các dấu hiệu bất thường xuất hiện. Khi đó xét nghiệm này có vai trò như một thử nghiệm theo dõi khi bạn làm xét nghiệm Hb, RBC, Hctbất thường. Hoặc nếu nghi ngờ thiếu/ thừa sắt, thiếu máu thì định lượng sắt huyết thanh sẽ giúp đánh giá chính xác.
Vậy chỉ định xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh trong những trường hợp sau đây:
- Có triệu chứng thiếu sắt: mệt mỏi kéo dài, chóng mặt, nhức đầu, ốm yếu,.. Nếu thiếu sắt nặng, bạn sẽ bị khó thở, đau ngực, chóng mặt, đau đầu,… trẻ em thiếu sắt sẽ có nhận thức kém.
- Có triệu chứng thừa sắt: đau khớp, đau bụng, mệt mỏi, mất ham muốn tình dục, tim có vấn đề,…
Khi thấy chóng mặt bạn có thể làm xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh
Bên cạnh đó, khi điều trị thiếu/ thừa sắt thì chỉ số sắt huyết thanh giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị.
4. Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh
Theo tin tức y dược chỉ số sắt huyết thanh sẽ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác nhau. Nếu bạn đang uống sắt, truyền máu hoặc sử dụng các thực phẩm giàu chất sắt thì chỉ số có thể thay đổi.
Trường hợp bạn đang sử dụng chất kích thích như: rượu,bia,ma tuý hoặc uống thuốc tránh thai cũng làm chỉ số sắt huyết thanh tăng cao.
Nếu bạn đang dùng các loại thuốc như: metformin, testosterone, ACTH, aspirin… với hàm lượng lớn thì nồng độ sắt huyết thanh sẽ giảm
Mặt khác, nếu bạn bị căng thẳng, thiếu ngủ cũng làm ảnh hưởng không nhỏ đến các kết quả xét nghiệm.
Vậy nên, khi xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh không làm riêng lẻ mà thường được làm cùng với các xét nghiệm khác để tăng độ chính xác.
5. Quy trình xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh
Định lượng sắt huyết thanh được thực hiện qua các bước như sau:
- Trước khi thực hiện: cần nhịn ăn, lấy máu trước 10h sáng để đảm bảo hiệu quả
- Trong khi thực hiện: mẫu máu được lấy ở tĩnh mạch mặt trong khuỷu tay bỏ vào ống không có chất chống đông, rồi đưa vào phòng xét nghiệm
- Sau khi thực hiện: nếu không có chỉ định gì thêm, bạn có thể ra về sau khi lấy mẫu máu.
Hàm lượng sắt huyết thanh bình thường là từ 60-70mg/dl.
Nếu sắt huyết thanh cao cảnh báo vài vấn đề như là: thiếu máu tan máu, bệnh về gan (suy gan, viêm gan B,C,..), quá tải sắt, ngộ độc sắt,…
Theo giảng viên Cao đẳng Xét nghiệm cho biết: Nếu sắt huyết thanh thấp thì lượng tiêu thụ sắt chưa đủ, cảnh báo vài vấn đề như là: mang thai, thiếu máu thiếu sắt, rong kinh, chảy máu đường tiêu hóa,…
XEM THÊM: SIEUTHITHUOCVIET.EDU.VN
