Hội chứng Lyell là tập hợp những triệu chứng da và nội tạng rất nặng. Bệnh thường bắt đầu trước tiên ở niêm mạc, nhất là niêm mạc mắt, mũi, miệng.
Hội chứng Lyell: Những điều cần biết về chứng hoại tử thượng bì do nhiễm độc
Một sinh viên năm 2 Cao đẳng Dược TP HCM, đã từng bị và được điều trị khỏi tại bệnh viện trung ương cho biết: Hội chứng Lyell có biểu hiện giống hội chứng Stevens – Johnson nhưng không dừng lại các thương tổn ở hốc tự nhiên mà tiến triển lan toả khắp cơ thể khi da bị bóc tách (detachment of the epidermis). Bệnh có tỷ lệ tử vong cao từ 25 – 100%) mà nguyên nhân tử vong phần lớn do điều trị không hiệu quả ngay từ ban đầu.
Lịch sử phát hiện hội chứng Lyell
Hội chứng Stevens-Johnson (Stevens-Johnson syndrome, SJS) và hoại tử thượng bì nhiễm độc (toxic epidermal necrolysis, TEN), gọi chung là SJS/TEN là những phản ứng do thuốc ít gặp nhưng rất nặng, đe dọa tính mạng của người bệnh. Tần suất của bệnh trong dân số chỉ khoảng 2/1.000.000 người nhưng tỷ lệ tử vong của bệnh rất cao, tới 5-30%. Nguyên nhân chủ yếu của cả SJS và TEN là thuốc, trong đó các thuốc hay gặp là allopurinol, carbamazepin, phenytoin, phenobarbital, kháng sinh cotrimoxazol, cephalosporin, quinolon. Khi thuốc vào cơ thể, triệu chứng xuất hiện đầu tiên là ban đỏ, sau đó thương tổn da lan rộng khắp cơ thể, trợt da. Thương tổn niêm mạc gặp ở hầu hết bệnh nhân, với niêm mạc mắt có thể để lại các di chứng như sẹo, dính kết mạc, loét giác mạc.
Giảng viên Cao dang Duoc TP HCM chia sẻ về một câu chuyện có thật vào1939, khi Debre và cộng sự của mình lần đầu tiên mô tả một trường hợp bệnh giống với hoại tử thượng bì nhiễm độc. Tên gọi TEN được Lyell đề xuất vào năm 1956 khi ông nhận thấy phản ứng độc gần giống với bỏng xảy ra ở 4 bệnh nhân, trong đó có một trường hợp về sau được xếp vào nhóm hội chứng bong vảy da do tụ cầu. Hội chứng Stevens-Johnson được mô tả đầu tiên vào năm 1922 ở hai bệnh nhi có sốt, phát ban đồng thời với viêm miệng và viêm kết mạc mắt bởi hai bác sỹ người Mỹ là Albert Mason Stevens và Frank Chambliss Johnson. Hồng ban đa dạng (erythema multiforme, EM) được von Hebra mô tả vào năm 1862 như là thể phát ban nhẹ, tự lành, gây ra bởi virus herpes simplex.
Đặc điểm lân sàng hội chứng Lyell
Rất nhiều người tự ý dùng thuốc để chữa bệnh cho mình mà không biết rằng họ có nguy cơ mắc hội chứng lyell. Bệnh xuất hiện đột ngột sau khi dùng thuốc kháng sinh từ một vài giờ, vài ngày, có khi tới 45 ngày. Người bệnh thường mệt mỏi, sốt cao, rét run, nhức đầu, cảm giác đau rát ngoài da. Trường hợp nặng người bệnh có thể li bì rồi rơi vào tình trạng hôn mê sâu.
Tổn thương da:
– Dát đỏ giống ban sởi hoặc hồng ban lan toả.
– Hồng ban đa dạng.
– Bọng nước lùng nhùng giống như bỏng lửa. Các tổn thương nói trên nhanh chóng lan rộng, đỏ sẫm, những đám da bị trợt. Bệnh nhân có cảm giác đau rát, dấu hiệu Nikolsky (+).
Tổn thương niêm mạc:
– Viêm giác mạc, viêm kết mạc mủ.
– Loét giác mạc.
– Sưng, phù mắt, khó mở mắt.
– Sợ ánh sáng.
– Viêm miệng, trợt niêm mạc miệng, loét họng hầu.
– Trợt loét các niêm mạc thực quản, dạ dày, tá tràng, ruột.
– Viêm loét âm đạo, âm hộ.
Đặc điểm lân sàng hội chứng Lyell
Dấu hiệu toàn thân:
– Sốt: 39- 400C (bao giờ cũng có).
– Người mệt mỏi, hôn mê hoặc bán hôn mê.
– Xuất huyết tiêu hóa.
– Viêm phổi, viêm phế quản, phù phổi.
– Viêm cầu thận tăng creatinine…
– Viêm gan (tăng transaminasa).
– Cơ quan tạo máu: hạ bạch cầu, hạ tiểu cầu.
– Viêm tụy.
– Rối loạn nước điện giải.
Cách điều trị hội chứng Lyell
Là một hội chứng tác động trực tiếp đến làn da và ảnh hưởng tới tính mạng bệnh nhân nên việc Chăm sóc tại chỗ vô cùng quan trọng. khi gặp người bệnh có những biểu hiện của hội chứng Lyell cần phải xử trí như sau:
- Cần điều trị tại phòng cấp cứu, vô khuẩn.
- Chăm sóc da như điều trị người bệnh bỏng nặng
- Rửa các vùng da tổn thương bằng nước muối sinh lý, dung dịch thuốc tím loãng 1/5.000-1/10.000. Có thể đắp hoặc quấn băng gạc có tẩm thuốc kháng sinh hoặc vaselin.
- Niêm mạc: vệ sinh bằng nước muối sinh lý, bôi miệng bằng dung dịch glycerin borat, súc miệng bằng nước oxy già pha loãng 1,5%, bôi kamistad gel (lidocain hydroclorid).
- Các thương tổn mắt cần sớm được đánh giá và điều trị theo mức độ, tra thuốc mỡ kháng sinh, dầu vitamin A, bóc tách mi mắt tránh hiện tượng viêm, loét kết mạc, dính mi mắt, mù lòa.
Cách điều trị hội chứng Lyell
Để tráng tình trạng gây nguy hiểm cho bản thân, người bệnh cần thận trọng khi sử dụng các loại thuốc tân Dược, tránh lạm dụng, khi cần dùng thuốc, phải thông báo cho bác sĩ tiền sử dị ứng của mình, nếu có bất kì những biểu hiện bất thường nào sau khi sử dụng, phải dừng thuốc ngay và đến các cơ sở y tế khám càng sớm càng tốt.
Nguồn: sieuthithuocviet.edu.vn
