Thòng bong là loại thảo dược có vị ngọt, tính lạnh, thường được sắc làm thuốc chữa trị các bệnh liên quan đến tiểu tiện, đại tiện táo bón, chữa trị các vết thương phần mềm.
Giới thiệu về cây thòng bong
Thòng bong có tên khoa học là Lygodium flexuosum Sw; thuộc họ Thòng bong Schizaeaceae. Là một loại quyết có hiệp rất dài, mọc leo. Thân rễ bò, lá dài, có nhiều cặp lá chét , mỗi lá chét có nhiều lá chét con mang ổ tử nang ở mép. Bao tử hình 4 mặt, trắng xám hơi vàng. Vòng đầy đủ nằm ngang gần đỉnh bào tử nang.
Theo tìm hiểu của các giảng viên Ngô Thế Huân – giảng viên chuyên ngành Y học cổ truyền tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết trong cây Thòng bong là Chứa Flavonoid, acid hữu cơ.
Theo y học cổ truyền, thòng bong có vị ngọt, tính lạnh. Quy kinh quy vào hai kinh tiểu trường và bàng quang. Có tác dụng hông lâm, thanh nhiệt giải độc và lợi thấp chủ trị: Chủ trị các chứng thủy thũng , tiểu tiện khó khăn, mụn nhọt sang lở, vết thương do bỏng.
Thòng bong và một số bài thuốc trị bệnh thần kỳ
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực Đông y, thòng bong là một trong những cây thuốc đông y có tác dụng trị chứng tiểu tiện khó khăn, nước tiểu đỏ: Thòng bong 24g cho 400 ml nước, đun sôi khoảng 15 phút, có thể thêm chút đường, uống thay trà trong ngày. Có thể thay thế bằng các vị thuốc sau: Thòng bong 100g, mang tiêu 100g, hổ phách 40 g, bằng sa 20g. Tất cả tán thành bột, uống ngày 5 – 8g, chia 3 lần, chiêu với nước ấm.
Bài thuốc chữa vết thương phần mềm: Kinh nghiệm của cụ lang Long Hải Dương (Hải Dương).Rửa vết thương bằng nước sau đây: Lá trầu không tươi 40 g, phèn phi 20g. Dùng 2 lít nước nấu lá trầu không xong để nguội, gạn lấy nước trong cho phèn phi vào, đánh cho tan, lọc lấy nước trong rửa vết thương. Sau khi rửa vết thương, băng bằng thuốc sau đây: Lá mỏ quạ tươi rửa sạch, bỏ cọng, giã nhỏ đắp lên vết thương. Nếu vết thương xuyên thủng thì đắp cả bên. Ngày rửa và thay băng 1 lần. Nếu vết thương tiến triển tốt nhưng lâu đầy thịt thay thuốc gồm: lá mỏ quạ tươi và lá thòng bong hai thứ bằng nhau giã nát đắp vào vết thương, ngày rửa thay băng 1 lần, 3-4 ngày sau lại thay bằng thuốc: Lá mỏ quạ tươi, lá thòng bong, lá hàn the 3 vị bằng nhau giã nát, đắp lên vết thương nhưng chỉ 2-3 ngày mới thay băng 1 lần (tạp chí đông y tháng 4-4966).
Chữa bỏng lửa (bỏng nhẹ, vết thương hẹp): Thòng bong 25g, đốt tồn tính, nghiền thành bột mịn, trộn với ít dầu vừng bôi, rửa sạch vết thương vào chỗ bị bỏng.
Sản phụ ít sữa: Thòng bong 12g – 24g, rửa sạch, đổ 400 ml nước, sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày. Dùng liền 5 ngày.
Chữa viêm gan: Hải kim sa 15g, Nhân trần 30g, Xa tiền thảo 20g; sắc nước uống mỗi ngày một thang.
Chữa ăn uống khó tiêu, bụng trướng đầy do thấp trệ: Thòng bong 20 g, bạch truật 8g, cam thảo 2g. Đổ 500ml nước sắc còn 150ml, chia 2 lần uống trong ngày. Uống sau ăn 15 phút. Uống 5 – 10 ngày.
Toàn thân phù thũng, bụng trướng như cái trống, nằm không thở được: Hải kim sa 15 g, hạt Bìm bìm (khiên ngưu tử) 30g – một nửa để sống một nửa sao chín, Cam toại 15g; tất cả nghiền thành bột mịn, trộn đều. Mỗi lần dùng 8g bột thuốc sắc với một bát nước, uống vào trước bữa ăn hàng ngày.
Chữa tiểu tiện lẫn sỏi sạn (thạch lâm): Dùng Hải kim sa 30g, Hoạt thạch 30g, Bạch mao căn (rễ cỏ tranh) 30g, Kim tiền thảo 60g, Xa tiền thảo (cỏ mã đề) 12 g; sắc kỹ với nước, chia 3 phần uống trong ngày.
Trị đái ra dưỡng chấp (cao lâm): Dùng Hải kim sa 40 g, Hoạt thạch 40g, Cam thảo 10g; tất cả đem tán nhỏ, trộn đều. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 8g; dùng nước sắc với khoảng 20g Mạch môn (củ tóc tiên) hoặc 10g Cỏ bấc đèn (đăng tâm thảo) để chiêu thuốc.
Trị tiểu tiện xuất huyết : – Hải kim sa tán thành bột mịn; ngày uống 3 lần, mỗi lần 8 g, hòa với nước đường cùng uống (Phổ tế phương). – Hải kim sa (chỉ dùng dây), Biển súc (dân ta còn gọi là cây càng tôm, cây xương cá; tên khoa học: Polygonum aviculare L. , họ Rau răm) – mỗi thứ 15g- 20 g, sắc nước uống.
Chữa phụ nữ ra nhiều bạch đới (đới hạ): Dùng dây thòng bong 1 lạng, cắt thành những đoạn nhỏ, nấu kỹ với thịt lợn nạc thành món hầm; bỏ bã thuốc, ăn thịt và uống nước canh.
Trị ong vàng đốt bị thương: Dùng lá thòng bong tươi giã nát, đắp vào chỗ bị thương.
