Rifampicin là một trong những thuốc cơ bản trong điều trị lao, nhưng thuốc này cũng gây những tác dụng phụ không nhỏ cho người bệnh nếu bệnh nhân sử dụng không đúng cách.
Thận trọng trong cách sử dụng thuốc chống lao Rifampicin
Dược sĩ Nguyễn Thị Thắm hiện đang công tác tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, Rifampicin là thuốc kháng sinh bán tổng hợp của rifamycin B. Rifampicin có hoạt tính với các vi khuẩn thuộc chủng Mycobacterium, đặc biệt là vi khuẩn lao, phong và Mycobacterium khác như M. bovis, M. avium. Rifampicin thường được bào chế dưới dạng viên nang 500 mg, 300 mg và 150 mg, màu nâu đỏ; lọ 120 ml, nhũ dịch 1% để uống; lọ 600mg dạng bột đông khô màu đỏ để pha tiêm, kèm ống 10 ml dung môi.
Tác dụng và tác dụng phụ của thuốc chống lao Rifampicin
- Tác dụng
Rifampicin là dẫn chất kháng sinh bán tổng hợp của rifamycin B. Rifampicin có hoạt tính với các vi khuẩn thuộc chủng Mycobacterium, đặc biệt là vi khuẩn lao, phong và Mycobacterium khác như M. bovis, M. avium. Chính vì vậy, Rifampicin được sử dụng để chuyên điều trị bệnh lao. Ngoài ra, rifampicin là một kháng sinh phổ rộng, in vitro có tác dụng tốt với cầu khuẩn Gram dương và Gram âm.
Rifampicin được sử dụng để điều trị tất cả các thể lao bao gồm cả lao màng não, thường phải phối hợp với các thuốc trị lao khác như isoniazid, pyrazinamid, ethambutol, streptomycin để phòng trực khuẩn đột biến kháng thuốc.
Rifampicin thường được sử dụng kết hợp với các loại thuốc khác
- Chống chỉ định
Những bệnh nhân mẫn cảm với Rifampicin thì không nên sử dụng thuốc, đối với những bệnh nhân bị rối loạn chuyển hóa porphyrin ở những người nhạy cảm, do một cơ chế có liên quan tới việc gây cảm ứng enzym cytochrom P450 ở gan.
Với người suy gan, phải theo dõi chức năng gan trong quá trình điều trị. Vì rifampicin gây cảm ứng enzym, nên phải đặc biệt thận trọng khi dùng thuốc cho người bệnh có rối loạn chuyển hóa porphyrin tiềm tàng do quá trình hoạt hóa acid delta – amino levulinic synthetase. Cũng do hệ thống enzym ở trẻ đẻ non và trẻ mới sinh chưa hoàn thiện, nên chỉ dùng rifampicin cho các người bệnh này khi thật cần thiết.
Ngoài ra, bệnh nhân có thể mắc một số tác dụng phụ thường gặp bao gồm: Ỉa chảy, đau bụng, buồn nôn, chán ăn, Ban da, ngứa kèm theo ban hoặc không, Rối loạn kinh nguyệt, Ðau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, sốt, Ngủ gà, mất điều hòa, khó tập trung ý nghĩ,…
Liều lượng và cách dùng của thuốc chống lao Rifampicin
Dưới đây là liều sử dụng thuốc chống lao rifampicin khuyến cáo, nhưng bạn cần đến gặp các Bác sĩ chuyên khoa để được khám và tư vấn sử dụng thuốc:
Để điều trị lao, rifampicin sẽ không sử dụng một mình mà còn phải sử dụng kết hợp với các thuốc trị lao khác như isoniazid, streptomycin, ethambutol… theo phác đồ ở chuyên luận pyrazinamid. Liều dùng cho người lớn và trẻ em: 10 mg/kg, tối đa 600 mg, ngày 1 lần hoặc 2 – 3 lần/tuần.
Với nhóm người bệnh nhiều vi khuẩn: Dùng liên tục 24 tháng theo phác đồ sau: Từ 0 – 5 tuổi, rifampicin 150 – 300 mg 1 lần/tháng và clofazimin 100 mg 1 lần/tháng hoặc 100 mg/tuần, 1 lần/tuần và dapson 25 mg 1 lần/ngày; từ 6 – 14 tuổi, rifampicin 300 – 450 mg 1 lần/tháng và clofazimin 150 – 200 mg, 1 lần/tháng hoặc 150 mg/tuần, 1 lần/tuần và dapson 50 – 100 mg 1 lần/ngày; với người lớn từ 15 tuổi trở lên, rifampicin 600 mg 1 lần/tháng và clofazamin 300 mg, 1 lần/tháng hoặc 50 mg/ngày, 1 lần/tuần và dapson 100 mg 1 lần/ngày.
Với nhóm người bệnh ít vi khuẩn, dùng liên tục 6 tháng như sau: Từ 0 – 5 tuổi, rifampicin 150 – 300 mg 1 lần /tháng và dapson 25 mg 1 lần/ngày; từ 6 – 14 tuổi, rifampicin 300 – 450 mg 1lần/tháng và dapson 50 – 100 mg 1 lần/ngày; với người lớn từ 15 tuổi trở lên, rifampicin 600 mg 1 lần/tháng và dapson 100 mg 1 lần/ngày.
Rifampicin cũng gây rất nhiều tác dụng phụ đối với người sử dụng
Cách dùng thuốc chống lao Rifampicin
Để thuốc Rifampicin phát huy hết hiệu quả của mình, bệnh nhân cần lưu ý những điều sau khi sử dụng loại thuốc này:
Uống: Nên uống rifampicin vào lúc đói với 1 cốc nước đầy (1 giờ trước khi ăn hoặc 2 giờ sau khi ăn). Tuy nhiên nếu bị kích ứng tiêu hóa thì có thể uống sau khi ăn. Uống thuốc duy nhất vào 1 lần trong ngày. Bệnh nhân cũng nên tham khảo ý kiến Bác sĩ trước khi sử dụng Rifampicin với các loại thuốc tân dược khác.
Tiêm: Chỉ tiêm tĩnh mạch hoặc truyền tĩnh mạch và tránh thoát mạch. Không được tiêm bắp hoặc dưới da.
Cách pha dung dịch truyền tĩnh mạch: hòa 600 mg thuốc vào 10 ml dung môi, rồi pha vào 500 ml dung dịch dextrose 5% (là tốt nhất), hoặc nước muối sinh lý và truyền tĩnh mạch chậm, thời gian truyền trong 3 giờ. Cũng có thể pha thuốc vào 100 ml dung dịch dextrose 5% và truyền trong thời gian 30 phút.
Hy vọng với những thông tin mà Siêu thị thuốc việt cung cấp, bạn đã có thêm thông tin về cách sử dụng Rifampicin sao cho hiệu quả và an toàn.
Nguồn: sieuthithuocviet.edu.vn
