Huyền sâm là vị thuốc đông y quý được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh, thanh nhiệt giải độc, giáng hỏa giúp giải độc, tiêu viêm, sốt, mụn nhọt, mẩn ngứa… cho con người.
Tìm hiểu cây thuốc huyền sâm
Huyền sâm còn có tên gọi khác hắc sâm, thuộc họ hoa mõm chó. Rễ của huyền sâm đều có màu đen từ bên trong ra ngoài với công dụng thanh nhiệt giải độc.
Huyền sâm được biết đến là cây thuốc quý, thân thảo, sống lâu năm, có thân cây vuông với độ cao từ 1- 2,7m. Có lá màu tím xanh, mộc đối cuống có hình dạng trứng dài, đầu nhọn, vát hình răng cưa, màu xanh nhạt.
Hoa được xếp hình dài ngắn, 5 thùy, quả bế đôi hình trứng, có hạt nhỏ, màu đen , rễ to mập, hơi cong với độ dài từ 10-20 cm. Rễ củ thường phình to ở giữa, hai bên đầu thon, to mập, mỗi gốc mọc thành chùm từ 4-5 củ, có màu trắng, vàng nhạt.
Trong đông y, huyền sâm có vị đắng, tính hàn, quy kinh vào phế, thận, vị. Đây là vị thuốc đông y được xếp vào nhóm thanh nhiệt giáng hảo, được sử dụng để tiêu độc, giải độc khi nhiệt độc đã xâm nhập vào phần dinh, huyết, tâm bào lạc…. cho bệnh nhân bị sốt cao, mê sảng, phát cuồng. Huyền sâm được phối hợp với mẫu đơn bì, hoàng liên, sinh địa… để điều trị bệnh.
Huyền sâm có khả năng sinh tân, dưỡng huyết được dùng cho các trường hợp bệnh nhân bị tổn thương, hoặc phối hợp với các thuốc bổ âm như mạch môn, thạch học, thiên môn đông…
Ngoài ra huyền sâm có công dụng tiêu độc, tiêu viêm bằng các phối hợp với các vị thuốc thanh nhiệt giải độc như liên kiều, ké đầu ngựa, kim ngân hoa….
Với bệnh nhân bị các trường hợp như mụn nhọt, viêm hong, viêm tai, đau mắt đỏ, ban chẩn… sẽ được điều trị dứt điểm. Bên cạnh đó huyền sâm còn được dùng để tán kết, tiêu nhọt độc, khối u, lao hạch, cục… với tác dụng tiêu khát, tư bổ thận ẩm.
Một số bài thuốc từ huyền sâm
Huyền sâm trị viêm họng, amidan, mụn nhọt: Huyền sâm vốn thuộc nhóm thuốc thanh nhiệt lương huyết nên được dùng phối hợp với các vị thuốc như huyền sâm, sài đất, thổ phục linh mỗi vị 10 -12g; cam thảo 6g. Đem sắc mỗi ngày 1 thang để uống cho đến khi hết các triệu chứng bệnh.
Chữa ho lâu ngày do âm hư, huyết hư: Dùng huyền sâm cùng với các vị thuốc như đương quy, bạch thược, cát cánh mỗi vị 6g; mạch môn, sinh địa, mỗi vị 8g; bách hợp 10g; thục địa 12g; cam thảo 4g. Mỗi ngày sắc một thang thuốc để uống trong khoảng 3-4 tuần lễ sẽ hết các triệu chứng ho.
Huyền sâm chữa lao phổi cho con người: Bên cạnh những công dụng thanh nhiệt giải độc, huyền sâm còn giúp điều trị lao phổi cực hiệu quả. Dùng huyền sâm, sa sâm, mạch môn, sinh địa mỗi vị 12g; thiên môn, a giao, bách bộ mỗi vị 8g. Mỗi ngày đem sắc một thang để uống, chia làm 3 lần trong ngày. Uống liên tục trong 3-4 tuần lễ, dừng uống khoảng một tuần rồi lại thêm một liệu trình nữa.
Huyền sâm chữa mụn nhọt, mẩn ngứa, sốt cao: Dùng huyền sâm, sinh địa, kim ngân hoa, liên kiều, bột sừng trâu, mạch môn mỗi vị 12g; đạm trúc diệp 10g; đan sâm 8g; hoàng liên 6g. Thang thuôc này đem sắc uống mỗi ngày 1 lần, uống cho đến khi hết triệu chứng bệnh.
Chữa trị u nhọt bị kết khối: Dùng huyền sâm, liên kiều mỗi vị 16g; mẫu lệ, hạ khô thảo mỗi vị 12g; bối mẫu 8g. Mỗi ngày một thang thuốc sắc để uống cho đến khi hết triệu chứng.
Ngoài ra huyền sâm còn được dùng để điều trị cac bệnh như tiểu đường, táo bón, viêm hạch, lao hạch, loét miệng….
Tuy nhiên đối với những người bị tỳ vị hư hàn, đại tiện lỏng không nên dùng bởi vì huyền sâm có tính lạnh nên hạn chế dùng hoặc sử dụng dưới sự chỉ định của bác sĩ.
Nguồn: Sieuthithuocviet.edu.vn
